Trekhaak gezocht

Ik las laatst een boek van Tjerk Ridder en Peter Bijl, een theatermaker en een schrijver, die met een caravan op reis gingen van Utrecht naar Istanbul. Lekker spannend, denk je natuurlijk. Alleen: ze gingen zonder auto!

Onder de slogan “Trekhaak gezocht” zochten ze mensen die ze met hun trekhaakauto een stukje verder bracht.

Je droom in een blikje

Zo ontmoetten ze allerlei mensen en ze hadden de mooiste gesprekken. Aan iedere trekhaakchauffeur vroegen ze om hun droom. En daarover gingen ze in gesprek. Ze schreven die droom op en maakten er een stappenplan bij. En dan blikten ze die droom ter plaatse in. Letterlijk, in een conservenblik.

Voor elke droom geldt: alleen red je het niet. Dan blijft het bij dromen. Vandaar hun motto: “Je hebt anderen nodig om verder te komen.”

Zelfgekozen afhankelijkheid

Persoonlijk vind ik het een prachtig verhaal. Waarom? Voor mij omdat hun zelfgekozen afhankelijkheid zo contrasterend is met mijn eigen diepgewortelde drang onafhankelijk te zijn. Maar juist die afhankelijkheid heeft de mooiste gesprekken tot gevolg. Omdat mensen het van nature fijn vinden om anderen te helpen, omdat ze geïnspireerd worden door mensen die hun dromen volgen. Niet door er een berg geld tegenaan te gooien, maar juist door deze droom afhankelijk te maken van de goedheid en hulpvaardigheid van anderen.

Arme mensen hebben meer vrienden

Dat brengt me op een zelfbedacht theorietje: “Arme mensen hebben meer vrienden”. Als je heel veel geld of een goed inkomen hebt, kun je van alles kopen, huren of organiseren. Je bent van niemand afhankelijk.

Maar mensen die weinig te besteden hebben, hebben elkaar veel meer nodig. Om spullen te lenen, om samen een klus in huis of de tuin te klaren, om een feestje te bouwen. Als je geen timmer- of tuinman kunt betalen, of een cateraar, zul je het zelf moeten doen. En als je het zelf niet kan, kun je twee dingen doen: je droom laten varen, of hulp vragen van anderen. En als je samen een droom (of een droompje) realiseert, zorgt dat voor verbondenheid, vriendschap en gezamenlijk succes. Dat geeft toch veel meer voldoening dan het voor geld inhuren van mensen?

Universele thema’s

Maar wat heeft dat nu met Lean te maken? Wel, zoals ik heel vaak probeer duidelijk te maken: Lean is niet alleen een grote doos met methoden en instrumenten. Lean is ook een filosofie over leiderschap. De twee reizigers realiseerden hun reis vanuit een aantal thema’s:

• Oorsprong
• Dromen
• Daadkracht
• Vooroordelen
• Vertrouwen
• Gastvrijheid

Allemaal thema’s die je ook in organisaties kunt tegenkomen. De droom, de strategische missie van een organisatie, kun je alleen met vertrouwen en daadkracht bereiken. Hoe vaak staan vooroordelen niet in de weg van het realiseren van doelen? “Dat lukt nooit”, “Dat hebben we al vaker geprobeerd”, “Kansloos!”. Maar hoe vaak geldt ook niet: “Iedereen wist dat het niet kon, tot er iemand kwam die dat niet wist.”

Kwetsbaar

Maar het belangrijkste is dat je ook in organisaties afhankelijk bent van elkaar. En dat je alleen kunt verbeteren door samen te werken. Niet door je onafhankelijk op te stellen. Ook de leidinggevende niet, want die is net zo afhankelijk van zijn mensen als zijn team van hem. Maar juist door dat te beseffen en te accepteren kun je elkaar versterken. Dus niet door een egogedreven “Ik regel het wel even”, maar juist door het kwetsbare “Alleen kan ik het niet, wil je me helpen?”
En pas dan krijg je de mooiste resultaten.

Het boek en de voorstelling

Van de reis is een boek geschreven en een theaterproductie gemaakt. Kijk maar eens op www.trekhaakgezocht.com. Organisaties kunnen de voorstelling boeken als ondersteuning of kick-off bij verandertrajecten. Mij lijkt het geweldig om zo’n voorstelling eens mee te maken.