Veranderen met een dunne vislijn
|
Dit weekend was ik op Terschelling, bij het Oerol festival. Heel gezellig, met veel kunst, zang, dans en theater. Ik liep daar een dorpsgenoot – en plaatselijke supermarkteigenaar – tegen het lijf. Hij nodigde me uit voor een waddentochtje in zijn snelle rubberboot om zeehondjes te kijken. Dat was heel indrukwekkend. Een snelle rubberboot kende ik wel uit mijn ervaringen bij de Bloemendaalse Reddingsbrigade. Maar ik was nog nooit zo dicht bij zeehonden geweest die in de vrije natuur leefden. Het meest bijzondere vond ik hun nieuwsgierigheid en het gebrek aan angst als je heel dicht bij ze kwam. En dichtbij is soms maar een meter of twee. Maar wel op voorwaarde dat je heel langzaam naar ze toe dreef, zodat ze aan je konden wennen en het niet angstaanjagend was. Over dit fenomeen ken ik nòg een verhaal. En dat heeft dan weer alles te maken met het onderwerp van vandaag: zacht veranderen. |
Iemand vertelde me eens dat je moet vissen met een zo dun mogelijke vislijn. “Maar dan knapt die toch?” vroeg ik. En hij legde uit: “Een dunne vislijn heeft veel meer rek dan een dikke. Bij een dikke lijn gebeurt er dit:” En hij pakte me aan mijn arm en begon me mee te rukken. Ik dacht: “Wat gebeurt hier?”, werd een beetje bozig en begon me terug te trekken.
Een danspartner leiden
“Precies”, ging mijn gesprekspartner verder. “Maar als je een dunne vislijn gebruikt, gebeurt er dit.” Hij legde zachtjes zijn hand op mijn rug, en heel licht leidde hij me naar zich toe. Net zoals je een danspartner met heel lichte druk naar de volgende draai kan leiden. Hij wenkte met zijn hoofd en zei: “Kom maar hier.” En ik liet me rustig meeleiden.
Hij vervolgde: “Ook vissen laten zich rustiger binnenhalen met een dunne lijn. Met een dikke lijn gaan ze vaker vechten.
Rare drooglanders
Daaraan moest ik denken toen dit weekend de zeehondjes vlak bij onze rustig dobberende boot opdoken en heel nieuwsgierig keken wie die rare drooglanders nou precies waren.
Door heel langzaam te varen, het laatste stukje met motor uit, waren we geen bedreiging voor ze en konden ze langzaam aan ons wennen. En daardoor won hun nieuwsgierigheid het van hun angst.
Stevige verandering
Maar wat heeft dat nu met Lean en verandermanagement te maken? Nou, alles. Want een Lean-transitie is ook een stevige verandering voor mensen. Net als voor de vis, die plotseling aan een lijntje zit of een zeehond die iets vreemds in zijn omgeving ziet.
Ik ben van nature snel enthousiast voor nieuwe ideeën. Ik denk: “Gaaf! Ik wil meedoen. Hup, aan de slag!” En ga dan als een razende mensen mee-enthousiast maken. Natuurlijk met veel weerstand en niet-willen (lijkt het). Waarom? Ik heb een dikke lijn gebruikt en ben veel te hard aan komen varen. Dus mensen gaan vechten of wegvluchten. In ieder geval niet enthousiast worden.
Nieuwsgierigheid laten winnen van angst
Je snapt het al: hoe kan ik bij veranderingen een dunne lijn gebruiken? Of langzaam aan komen drijven? In ieder geval hebben mensen tijd nodig om hun nieuwsgierigheid te laten winnen van hun angst.
Dus ik beheers mijn enthousiasme en schets een zo concreet mogelijke toekomst voor ze. Daar deken ze over na en kunnen hun vragen erover kwijt. Ze krijgen het gevoel dat ze gehoord en begrepen worden. En dat ze betrokken worden bij wat hen te wachten staat.
En dat lukt echt niet in een middagje. Maar wel in een paar weken.
Accepteren en omarmen
De meeste mensen accepteren veranderingen wel. En ze willen het ook omarmen. Maar alleen met een dunne lijn.
Dus:
- Vertel ze ver van tevoren hoe de toekomst er uit gaat zien.
- Laat ze zien waarom de verandering nodig is
- Vertel wat er gaat veranderen, wanneer en hoe.
- Geef ze de tijd om er iets van te vinden en om hun vragen te formuleren.
- Het doel mag keihard zijn, maar geef de mensen invloed in de weg ernaartoe.
- Luister naar ze en accepteer hun angst, achterdocht of scepsis. Heb daar begrip voor.
Jij hebt ook tijd genomen
Met wat meer tijd en begeleiding ervaar je als veranderaar of leidinggevende veel minder weerstand. Want – al realiseer je je dat niet altijd – ook jij hebt die tijd gekregen. Of genomen. Toen je er mee bezig was, in je hoofd, in vergaderruimtes of soms op de hei. Dus medewerkers hebben ook recht op hun eigen verwerkingstijd. Zo krijg je minder weerstand.
De vis laat zich rustig naar binnen halen en de zeehondjes komen uit nieuwsgierigheid naar je kijken. En de meeste medewerkers worden op den duur net zo enthousiast als jij.