Veranderen vóórdat het moet
Een kerstwandeling
Stel, je hebt nu rond de feestdagen wat meer tijd en je maakt een lekkere boswandeling. Maar het is wat grijs en guur, dus je doet een honkbalpet op. Je weet wel, met zo’n grote klep. Je loopt door het bos en het pad is best nat en hobbelig. Daarom kijk je goed waar je je voeten neerzet zodat je je niet verstapt. Door je honkbalpet kun je maar een paar meter voor je uit kijken. Je ziet dus maar net op tijd de hobbels en stenen in het pad, en regelmatig doemt plotseling een boom voor je op, die je nog maar nèt kan ontwijken. 
Je moet je zo concentreren, dat je een vlak schelpenpad over het hoofd ziet. En je mist ook dat mooie doorkijkje naar het dorp in het dal, badend in een waterig winterzonnetje. Later blijk je flink te klimmen, zonder dat je in de gaten had dat je makkelijk om die steile heuvel heen had kunnen lopen. Om nog maar te zwijgen van je oriëntatie: je hebt allerlei merktekens gemist en weet nu echt niet meer waar je bent en in welke richting je aan het lopen bent.
Natuurlijk loop je niet zo. Je kijkt natuurlijk dicht bij, maar ook regelmatig verder om je heen. Zo zie je leuke plekjes op tijd, en je kiest de makkelijke weg om die steile heuvel heen. En regelmatig kijk je op de kaart en goed om je heen waar je bent, zodat je niet verdwaalt. Logisch toch? En hoe zit dat op je werk?
Ondernemen met je pet op
Ik spreek regelmatig MKB-ondernemers die al een tijdje een honkbalpet op hebben. Het is in de loop van de tijd drukker geworden, klanten zijn veeleisender en iedereen werkt zich een slag in de rondte.
Hun reactie was altijd: harder werken, meer uren maken, meer van hun mensen verwachten. Daardoor hebben ze geen rust en tijd meer om af en toe om zich heen kijken of het allemaal nog wel goed gaat.
Pas als het echt niet meer kan, wordt er structureel iets veranderd. Maar niet in vrijheid. De winst staat onder druk, de mensen ook en soms zelfs de relatie met de bank.
Veranderen omdat het moet
Dan wordt er als enige uitweg een verandertraject ingezet: in de kosten wordt gesneden, in het personeelsbestand ook. Zelfs in het management of de directie zelf moet soms worden ingegrepen. Dat is geen leuke manier van veranderen. En soms ook niet met heel goede resultaten: je beste medewerkers gaan hun heil elders zoeken, vanwege de kosten boet je in aan kwaliteit en noodzakelijke investeringen stel je uit. Je bent – zeg maar- moeizaam, met al je spierkracht, naar de top van de heuvel aan het klimmen, terwijl je er ook fluitend over een mooi vlak pad omheen had gekund: je bent aan het veranderen omdat het moet.
Benen-Op-Tafel-sessie
Doe daarom je honkbalpet af en kijk regelmatig verder naar voren. Plan vanaf januari ééns in de maand een middag met je MT in een open ontspannen sfeer, waarin alles mag worden gezegd. Een “Benen Op Tafel”-sessie waarin je bijvoorbeeld naar ontwikkelingen in de markt kijkt, hoe de vraag van klanten zich ontwikkelt, welke interne knelpunten aangepakt moeten worden, of de medewerkers nog wel tevreden en gemotiveerd zijn, hoe je zelf functioneert. En vraag er af en toe eens iemand van buiten bij, die met een frisse blik andere vragen kan stellen.
Veranderen vóórdat het moet
Bepaal met welke ontwikkelingen je iets zou moeten en willen doen. Binnen een maand kunnen die punten verder zijn uitgewerkt, onderzocht, of de opties op een rij gezet. De volgende sessie kun je er dan weer verder mee. Prima als je er dan drie maanden over doet om te beslissen. Je kunt goed nadenken over een implementatieplan en de medewerkers erbij betrekken. En als je dan zaken gaat veranderen, dan verander je ze vóórdat het moet. Zonder te veel druk, vloeiend en in het tijdsbestek dat er voor nodig is. En in de juiste volgorde. Dàn wordt het een verbetering. Dat voelt heel anders dan het gejaagd en paniekerig, ad hoc en onder druk doorvoeren van – vaak – bezuinigingen omdat je niet anders meer kunt.
Eerste symptoom
Dus: gewoon doen: vanaf januari plan je elke maand een BOT-sessie (Benen Op Tafel) van een halve dag met je MT. Heb je daar geen tijd voor? Dan is dat dus het eerste symptoom dat je moet aanpakken. Je hebt dan je honkbalpet al op.