Meten is weten
Ik ga je een verhaal vertellen. Niet een leuk verhaal, maar misschien wel leerzaam.
Een vader rijdt ’s nachts, samen met zijn zoon, door de regen over een verlaten weg. Door het slechte zicht en een onverwachte bocht verliest de vader de macht over het stuur en de auto knalt in volle vaart tegen een boom. De hulpdiensten komen erbij en onderzoeken de slachtoffers: de vader was op slag overleden en de zoon wordt zwaargewond naar het ziekenhuis vervoerd.
Daar staat het traumateam al klaar. De jongen moet met spoed geopereerd worden. De operatiekamer is in gereedheid gebracht, de chirurg en alle assistenten staan al klaar om de levensreddende operatie uit te voeren. Dan kijkt de chirurg naar het gezicht van de jongen, wordt lijkbleek en zegt: “Mijn god, dat is mijn zoon!”. Rara, hoe kan dat?
De werkelijkheid?
Ontelbare keren heb ik mijn klanten gevraagd: “Wéét je dat of dènk je dat?”. Ons beeld van de wereld wordt bepaald door onze eigen interpretatie van de werkelijkheid. Wat we zien, horen en voelen, krijgt in ons hoofd betekenis. Die betekenis vormen we zelf. Lang niet alleen vanuit de feiten, maar ook op basis van karakter, opvoeding, overtuigingen en allerlei ervaringen uit het verleden.
Daardoor ontstaan in ons hoofd allerlei aannames, die soms kloppen, maar soms ook een vertekend of zelfs verkeerd beeld van de werkelijkheid geven.
Als we goede beslissingen willen nemen, moeten we onze mening dus toetsen. Dat betekent op zijn minst erover praten met anderen. Andere meningen vragen, luisteren, doorvragen waarom de ander een andere mening heeft. We moeten heel bewust open staan voor het feit dat ons eigen idee wel eens niet kan kloppen.
Bedrijfsblind
Binnen organisaties zijn we continu bezig met het oplossen van problemen en knelpunten. Door de manier waarop we onze mening vormen, trekken we soms veel te snel conclusies. Dat is menselijk en begrijpelijk. Niemand kent de situatie in jouw organisatie en de processen zo goed als jij. Daarom weet jij als geen ander wat de oorzaak van het probleem is. Toch?
Of zou je zelf ook blinde vlekken, tunnelvisie, bedrijfsblindheid en aannames hebben? Neem van mij aan: iedereen heeft er last van. En als je het bovenstaande raadsel niet binnen 3 seconden had opgelost, heb je het bewijs.
Feiten en logica
De vraag “Wéét je dat of Dènk je dat?”, die ik vaak aan mijn klanten vraag, is dus helemaal terecht. Dus hoe zorg je er voor dat je goede beslissingen neemt, gebaseerd op feiten en logische verbanden en niet op aannames en vooroordelen? Dat zal ik je uitleggen.
Binnen Lean los je problemen en knelpunten op met behulp van de Kai Zen-cyclus. Die methode heeft een heel duidelijke volgorde: na de probleemstelling komt de stap “Meten”.
- Waar praten we precies over?
- Hoe groot is het probleem, dus hoe vaak komt het voor?
- Wat zijn de onderliggende variabelen?
- Wat zijn de waarden daarvan en hoe ontwikkelen die zich?
Kortom: eerst meten en analyseren waar je het over hebt, en pas daarna de grondoorzaak zoeken. Bijvoorbeeld met behulp van het visgraatdiagram. Zo zorg je voor een gefundeerde beslissing, die ècht het knelpunt oplost.
Ongenuanceerde tweet
Trouwens: heb je het raadsel al opgelost? Zo nee, schaam je niet. Afgelopen week plaatste ikzelf een ongenuanceerde tweet, gebaseerd op aannames en vooroordelen.
Ik las een artikel in de krant over de IJsselmeervissers, die vinden dat ze moeten worden uitgekocht omdat er bijna geen vis meer zit in het IJsselmeer. Ik meteen een tweet sturen met een plaatje van het krantenartikel erbij.
Toen kwamen de reacties los: dat ik niet wist waarover ik het had en dat ik makkelijk scoorde over de ruggen van de visserman.
Oei, had ik wat primair gereageerd? Als zeiler hou ik van het IJsselmeer, maar van visserij, ecologie en oorzaken van de lage visstand heb ik inderdaad geen verstand. Dus een gevalletje “denken maar niet weten” van mijn kant.
Mijn aanname was inderdaad wat kort door de bocht. Er blijken heel wat meer oorzaken te kunnen zijn. Dus excuses, IJsselmeervissers. Ik weet er inderdaad niet genoeg van om een goede mening te vormen.
Ben je al uit het raadsel?
Vast wel, maar mocht je nog worstelen met het antwoord: de chirurg kan zijn moeder zijn, maar er zijn nog meer oplossingen als je zonder vooroordelen nadenkt.
De les? Laat je niet leiden door je eigen aannames en vooroordelen, maar sta ervoor open dat jouw mening misschien wel niet helemaal klopt.