Het Elastiekjesprincipe

Hoe vaak ben je begonnen met afvallen, sporten, gezonder eten? Je begint goed, want het is heel belangrijk. Maar na een tijdje komt er één keer iets tussen. Nou vooruit, deze keer dan maar overslaan. En voor je het weet zit je weer in je oude patroon en is er niets meer van je voornemens over. Hoe komt dat toch?

Rubber Band Principle

We hebben er een naam voor: het Rubber Band Principle, of het Elastiekjes Principe. Een belangrijke oorzaak dat veranderingen zo weerbarstig zijn. Een uitgerekt elastiekje wordt langer, maar er komt ook spanning op te staan. Als je hem loslaat, veert het weer terug.

Motivatie tegen de Automatische piloot

Zie je de overeenkomst? De kracht die je uitoefent om het elastiekje uit te rekken is je motivatie om de verandering vol te houden. De veerkracht van het elastiekje is de kracht van je “automatische piloot” die de verandering teniet wil doen. Je kunt best een verandering inzetten. Zowel in je privéleven als zakelijk. Maar als je de aandacht verliest, veer je weer terug naar je oude “automatische piloot”. Net als het elastiekje.

Zijn dan alle veranderingen gedoemd te mislukken?

Nee hoor, maar je hebt wel een periode van aandacht en volharding nodig om nieuwe gewoontes in te bedden. Net als een elastiekje dat na een tijdje zo uitgedroogd is, dat hij uitgerekt blijft liggen als je hem loslaat.

Hoe lang duurt dat dan?

Soms hoor ik: “ Je moet het 100 dagen volhouden.”, anderen zeggen: “Na 3 maanden is het ingesleten.”. Maar er zijn factoren die de periode kunnen versnellen:

Korte termijn voordelen.

Een verandering die direct voordelen biedt, is makkelijker vol te houden. Een nieuwe leuke hobby blijf je wel doen. Maar 2x per week stevig sporten wordt lastiger. Natuurlijk is sporten gezond en je wordt er op den duur fitter van. Maar vanuit je luie stoel zie je alleen de pijn en de inspanning op korte termijn. En dan is elk excuus genoeg om deze keer over te slaan.
Zorg dus voor (bijkomende) korte termijnvoordelen. 

Samen besluiten

Als een besluit breed gedragen is, help je elkaar het vol te houden. Beter dan een verandering die van bovenaf is opgelegd.
Een door het team bedachte oplossing heeft altijd meer draagvlak.

In plaats van

Als een verandering extra tijd kost, wordt volhouden moeilijker. Maar als de activiteit in de plaats komt van een andere, hoeft je er geen tijd voor vrij te maken. Een ander computersysteem gebruiken voor hetzelfde werk is makkelijker vol te houden dan een extra taak bovenop je andere werk.
Zorg er voor dat een nieuwe taak of ander gedrag in de plaats komt van iets anders. 

Vast ritme

Op vaste tijden – dagelijks, wekelijks of maandelijks – met de activiteit bezig zijn is makkelijker. De activiteit slijt sneller in je systeem. “Elke woensdagavond squashen” is makkelijker in je systeem te krijgen dan elke keer de agenda trekken, want dat ga je geheid een keer vergeten.
Plan de nieuwe activiteit dus op vaste tijden in en zet ze in je agenda.

Het kan niet anders

Soms is de verandering noodzakelijk omdat de oude manier niet meer beschikbaar is. Als het oude systeem er niet meer is, moet het nieuwe wel worden gebruikt. Als je bijvoorbeeld meer wil bewegen, kun je een hondje nemen, want die moet worden uitgelaten, zodat je elke dag een paar keer gaat wandelen.
Zorg ervoor dat er geen alternatief is. 

Druk van buitenaf/sociale controle

Bij een teamsport rekenen mensen op je. Dus ga je sporten, ook als je niet zo’n zin hebt. En met zijn tweeën naar de sportschool helpt ook al. En zolang de leidinggevende er aandacht aan besteed, blijft de verandering in stand. Maar eigenlijk wil je dat je medewerkers de verandering uit zichzelf gaan waarderen, niet omdat het moet van hun baas.
Zorg voor sociale controle, bij voorkeur van het team zelf.

Vind het zelf belangrijk

Je kunt niet van je team verwachten dat ze er fanatiek mee aan de slag gaan als je zelf niet laat blijken het belangrijk te vinden. Als je verandering wil, moet je de verandering zijn. Vraag regelmatig hoe het gaat, laat bijhouden of de nieuwe manier wordt gebruikt, of probeer het zelf ook een keer om het te ervaren.
Laat aan je team zien dat je de verandering belangrijk vindt. 

Bij veranderingen blijft managementattentie altijd nodig, maar misschien minder lang als je deze tips toepast.