De boog kan niet altijd gespannen staan

Mijn vader werkte hard. Dat kun je wel zeggen. 60 uur in de week haalde hij makkelijk.
Eerst als broodbezorger, daarna als melkboer en nog later als SRV-man stond hij om half 6 op om brood en groente in te kopen en dat in zijn auto of later zijn SRV-winkelwagen te laden. Om 8:00 uur begon hij aan de wijk en om 18:00 uur stond het eten op tafel. Zaterdag werkte hij nog een stukje harder en op zondagochtend deed hij de administratie. “Dan moet ik schrijven”, zei hij altijd. O ja, op woensdag had hij een klein wijkje, dan was hij ’s middags vrij. Maar dan moest hij altijd inkopen bij de “VEN” en de “ZB”. Allebei zelfbedieningsgroothandels.

Toch is hij nooit overspannen geworden. Hoe komt dat?

Havenarbeiders

Ik heb wel eens gelezen over havenarbeiders. Die moesten vroeger zware zakken koffie of cacao sjouwen. Hup, op de schouder, een stuk lopen en de zak weer neerzetten.

Nu is er een kraandrijver, die niet hoeft te lopen. Hij klimt ’s morgens naar zijn cabine, hoog in de kraan en dan gaat hij aan het werk. Bijna zonder bewegen. Alleen de voeten en de vingertoppen bedienen pedalen en hendels om de lading met minutieuze precisie te verplaatsen. Lichamelijk zwaar? Nou, nee.

Toch raakt die kraanmachinist sneller overspannen dan de havenarbeider. Hoe kan dat toch?

Spanning in een boog

In zijn boek “Stress, vriend & Vijand” vergelijkt Theo Compernolle stress met de spanning in een boog. Spanning geeft een pijl de kracht om ver weg te schieten. Zonder spanning komt een pijl nergens.

Zo werken wij ook beter onder enige druk. Ik blijk bijvoorbeeld de deadline van zondagavond nodig te hebben om deze Lean Week-Up Call te schrijven. Hoe graag ik het ook eerder klaar zouden willen hebben (en mijn kids vast ook). En hoe vaak hoor je niet: “Onder druk wordt alles vloeibaar”.

Mensen werken nu eenmaal beter onder enige spanning.

Ontspannen

Maar een boog kun je niet overspannen. Dan breekt hij en is hij nutteloos . Zo kunnen mensen de druk ook niet oneindig opvoeren. Als ze dat doen, breken ze op een gegeven moment af, en komt er niets meer uit hun handen. Ze verlammen als het ware.

En als je een boog niet gebruikt, moet je de pees ontspannen, want anders verslapt de boog en verliest hij zijn veerkracht. Net als bij mensen. Spanning kan helpen, maar alleen als die niet te lang duurt. Mensen hebben ook tijd nodig om te herstellen van de stress.

De boodschap: schroom niet hoge eisen te stellen. Onder druk presteren mensen nu eenmaal beter. Maar waak ervoor dat de boog niet altijd gespannen staat. Zorg voor rust- en hersteltijd.

Herstel

Zo geeft de urenlange concentratie van de kraandrijver veel meer kans op overspannenheid dan het zware werk van de ouderwetse havenarbeider. Want tijdens het teruglopen herstelde de havenarbeider, dan had hij geen last te dragen. 3 minuten belast heen, 3 minuten herstellen terug.

Beyond Stress

Wil je daar meer van weten, bekijk dan eens de website van Beyond Stress, van Betty Schouten, specialist in stressmanagement. Tijdens één van haar informatiebijeenkomsten een paar weken geleden, werd ik blij verrast door haar no-nonsense aanpak. En door haar duidelijke uitleg en professionele heldere kijk op burn-out behandeling. Maar vooral op het voorkomen daarvan.

Muri

Binnen Lean hebben we hiervoor de Japanse term “Muri“. Overbelasting, gebrek aan zorg, onderhoud of rust, is net zo’n grote zonde als de 8 verspillingen (Muda) of ongelijkheid of onevenwichtigheid in proces of vraag (Mura). Daar heb ik afgelopen weken over verteld.

Qualitytime met mijn vader

En mijn vader? Ja, die werkte meer dan 60 uur in de week. Maar deed tussen de middag even een powernap. “Ik ga even 5 pakken” zei hij altijd, ging liggen, deed zijn ogen dicht en 10 minuten later stond hij plotseling op en was hij weer nieuw.

’s Avonds keek hij met ons op de bank televisie. En in het weekend gingen we soms op zondagmorgen vroeg naar het Amsterdamse Bos en voerden we de karpers in het water met stukjes brood. Voor hem was dat misschien hersteltijd, maar voor mij was dat qualitytime met mijn vader. En onbetaalbaar.