Just-in-Time

Just-in-Time invoeren?
Eerst je eigen proces!

Als je op een terras aankomt wil je graag een lekker koel drankje. En liefst zo snel mogelijk, want met dat warme weer heb je best dorst.

Maar als het druk is, kan het wel eens langer duren voordat de bestelling wordt opgenomen. En ook totdat het wordt gebracht. En al die tijd zit jij dorstig te wezen en komt er geen omzet in de kassa van het terras.

De andere mogelijkheid: nieuwe klanten krijgen voorrang en er wordt direct gevraagd wat je wil drinken. Zo krijg je je drankje zodra je goed en wel gesetteld bent.

Precies op tijd dus. En dat fenomeen kennen we binnen Lean als “Just-in-time levering”

Just-in-Time (vaak afgekort tot JIT) is misschien wel het bekendste fenomeen uit het Lean-instrumentarium. Het is bij Toyota ontwikkeld en daarna in de westerse wereld bekend geworden. JIT betekent:

  • Lever alleen datgene wat ik nodig heb
  • Lever precies op het moment dat ik het nodig heb
  • Lever precies de hoeveelheid die ik nodig heb. Niet meer en niet minder.

3 R’s

Het voordeel van JIT is dat het de voorraden sterk vermindert. Samen met de kosten van die voorraden: de 3 R’s

  • Ruimte
  • Rente
  • Risico

En dat kan nogal wat schelen per jaar.

Maar er zitten ook nadelen aan. Als er ook maar iets verkeerd gaat bij de toelevering, loopt je productie in de soep. En dat wil je niet als Lean organisatie. Want dan stopt de Flow, waar je juist zo hard voor aan het knokken bent.

Just-in-TimeMes op de keel

Dus JIT kan niet op zichzelf bestaan. JIT werkt alleen als jouw eigen proces goed op orde is. Zo niet, ga dan eerst intern maar eens aan de slag. Het heeft tenslotte geen zin leveranciers het mes op de keel te zetten om hen precies op tijd te laten komen, als jouw proces nog niet op orde is.
Stel: je spreekt af dat je leverancier elke dag uiterlijk om stipt 9:00 uur de goederen aanlevert. Desnoods op straffe van een boete. Maar als bij jou er nog allerlei verstoringen plaatsvinden, waardoor je pas om 10:30 uur met de goederen aan de slag kan, maak je het iedereen onnodig moeilijk en kostbaar.

Eigen proces eerst op orde

Zorg dus eerst zelf voor een voorspelbare stroom, met goed werkende signalen om voorraden aan te vullen (kanban-systeem), Pull-productie zodat er tijdens het produceren geen tussenvoorraden ontstaan, en alle bottlenecks moeten zijn weggewerkt. Begin dus met JIT binnen je eigen proces.

En als je dat voor elkaar hebt, dan ben je al een heel eind onderweg op je Lean-reis. En als je eenmaal zover bent, ga dan eens op zoek naar leveranciers die dit begrijpen en daaraan willen meewerken. Dan kan het goed werken. Hou echter rekening met het volgende:

Verspillingen verplaatsen: streng verboden

JIT gaat uit van voorspelbaarheid. Maar er zijn nu eenmaal dingen die niet heel voorspelbaar zijn. Het verkeer bijvoorbeeld. Het schiet zijn doel voorbij als je afspreekt dat de goederen er om 9:00 uur moeten zijn, maar dat de leverancier – om dat te halen – elke dag 2 uur te vroeg komt, omdat er wel eens een file zou kunnen staan. Zo wordt jouw verspilling verplaatst naar de leverancier, en dat is binnen Lean ten strengste verboden.

Leg daarom niet het hele probleem bij de leverancier, maar zoek samen voor de beste oplossing voor het gezamenlijke proces.

Just-in-Time deliveryMisverstanden

Nu bestaan er wat misverstanden over JIT. Bijvoorbeeld dat JIT wordt bereikt in keiharde onderhandelingen met het mes op de keel van de leverancier.

Natuurlijk kan er stevig worden onderhandeld met leveranciers. Maar zoals je weet bestaat het gehele proces van bijvoorbeeld delfstof of plantje tot aan een blikje cola uit een waardestroom. We zijn geneigd alleen ons eigen proces te optimaliseren, maar de waardestroom gaat veel verder dan onze eigen organisatie. Zowel aan de leveranciers- als aan de klantenkant.

Samenwerking in de keten

Ketenmanagement, of supply chain management gaat over samenwerking met de hele keten, inclusief leveranciers en afnemers.  Als je samenwerkt aan een mooie vloeiende productiestroom van hopplantje tot glaasje bier, is dat veel effectiever dan dat alleen jouw magazijn leeg is.

En als alles perfect JIT geregeld is, heb ik op het terras mijn biertje perfect op tijd. Proost!